บวชป่าต้นน้ำ: พิธีแห่งศรัทธาและการฟื้นชีวิต

เมื่อหัวใจคนและผืนป่ากลับมาหายใจพร้อมกันอีกครั้ง

ยามเช้าของอำเภอร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช หมอกบางลอยคลอเคลียเหนือแนวเขา แสงอาทิตย์แรกของวันลอดผ่านยอดไม้ กลิ่นชื้นของดินและใบไม้แห้งลอยอ้อยอิ่งในอากาศ เสียงพระสวดกังวานสะท้อนก้องไปทั่วหุบเขา คล้ายปลุกให้ธรรมชาติทั้งผืนตื่นขึ้นมาพร้อมกับศรัทธา

ท่ามกลางความสงบงามนั้น พิธี “บวชป่า” กำลังเริ่มต้นขึ้นอย่างเรียบง่าย หากเปี่ยมด้วยความหมาย ผืนป่าต้นน้ำลุ่มน้ำปากพนัง พื้นที่กว่า 18,000 ไร่ กำลังได้รับการอธิษฐานให้กลับมาชุ่มชื้นอีกครั้ง เพราะที่นี่ คือ หัวใจของสายน้ำ ที่หล่อเลี้ยงชีวิตผู้คนนับพัน น้ำทุกหยดที่ไหลลงนาลุ่มล่าง ล้วนเริ่มต้นจากผืนดินแห่งนี้ จากรากไม้ที่อุ้มน้ำไว้ จากสายลมที่พัดผ่านใบไม้ทุกใบและจากหัวใจของผู้คนที่ไม่เคยทอดทิ้งผืนป่าของตน

ศรัทธาที่ผูกหัวใจคนไว้กับป่า

พี่วีระศักดิ์ สุวรรณ์ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 11 เล่าด้วยรอยยิ้มและความภาคภูมิใจว่า “ป่าตรงนี้เป็นทั้งป่าดิบชื้นและป่าดิบแล้งสลับกัน มีต้นไม้ใหญ่ กล้วยป่า เฟิร์นและไม้พื้นล่างมากมาย มันทำหน้าที่เหมือนฟองน้ำธรรมชาติ คอยอุ้มน้ำไว้แล้วค่อย ๆ ปล่อยสู่คลองในหมู่บ้าน”

แต่เมื่อปี พ.ศ. 2518 น้ำป่าหลากแรงได้พัดเอาผืนป่าแทบหมดสิ้น เหลือต้นไม้ใหญ่เพียงต้นเดียวให้ชาวบ้านจดจำเป็นสัญลักษณ์แห่งความสูญเสีย จากวันนั้น พวกเขาจึงเริ่ม “ปลูกป่าในใจคน” ควบคู่กับการฟื้นฟูผืนดินให้กลับมาเขียวขจีอีกครั้ง พิธีบวชป่าสำหรับพี่วีระศักดิ์ จึงไม่ใช่เพียงการผูกผ้าพระรอบต้นไม้ หากคือคำมั่นสัญญาที่คนให้ไว้กับธรรมชาติ คือการเคารพต่อชีวิตทุกรูปแบบและการบวชหัวใจของตนเองให้รู้จัก “ให้” และ “รักษา”

จากแรงบันดาลใจสู่การลงมือทำ: โครงการเครือข่ายพี่นำน้องรักษ์น้ำ

บนเส้นทางแห่งการฟื้นคืนผืนป่านี้ เยาวชนจากโรงเรียนคีรีราษฎร์พัฒนา จังหวัดนครศรีธรรมราช ได้ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของ “โครงการเครือข่ายพี่นำน้องรักษ์น้ำ ตามพระราชดำริ” เพื่อเรียนรู้และร่วมดูแลแหล่งน้ำอันเป็นชีวิตของทุกคน

เด็ก ๆ เหล่านี้ไม่ได้เพียงพูดถึงคำว่า “อนุรักษ์” แต่ลงมือทำจริง ผ่านกิจกรรมที่ผสานทั้งความรู้ ศรัทธาและพลังของชุมชน ในแต่ละฐานการเรียนรู้ พวกเขาได้สัมผัสดิน น้ำและรากไม้ด้วยหัวใจที่อ่อนโยนและเปี่ยมพลัง

สามฐานเรียนรู้แห่งความงอกงามของหัวใจ ได้แก่

1. ปลูกป่าในใจคน — ปลูกฝังความรัก ความเข้าใจและความหวงแหนในธรรมชาติ
2. บวชป่า — ผูกผ้าพระรอบต้นไม้ใหญ่ เป็นสัญลักษณ์แห่งคำมั่นว่าจะดูแลผืนป่า
3. ปลูกป่าคืนชีวิต — ปลูกพันธุ์ไม้ท้องถิ่น เพื่อให้ป่ากลับมาเขียวชอุ่มอีกครั้ง

พี่วีระศักดิ์ได้กล่าวไว้อย่างงดงามว่า “แม้วันนี้เราจะปลูกต้นไม้ไว้ 200 ต้น แต่ถ้ามีเพียง 20 ต้นที่รอด ก็ถือว่าประสบความสำเร็จแล้ว เพราะทุกต้นที่รอด คือ ความหวังของวันข้างหน้า”

บวชป่า...บวชหัวใจคน

พิธีบวชป่า คือการ “บวชหัวใจคน” ให้เรียนรู้คุณค่าของการให้ ผืนป่าที่ได้รับผ้าพระไม่ได้เพียงคืนความชุ่มชื้นให้ดิน แต่ยังคืนความหวังให้กับผู้คนทั้งชุมชน

พี่พรชัย แก้วเพ็ง หัวหน้าหน่วยอุทยานแห่งชาติน้ำโยง กล่าวอย่างหนักแน่นว่า “มีป่า มีน้ำ มีเรา... หากป่าหมด ชีวิตคนก็ยากจะอยู่ต่อไป”

ด้วยแรงศรัทธาเดียวกัน เจ้าหน้าที่และชาวบ้านจึงร่วมกันดูแลพื้นที่กว่า 25,000 ไร่ เฝ้าระวังไฟป่า ป้องกันการบุกรุก และตรวจระดับน้ำอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ป่าต้นน้ำแห่งนี้คงอยู่เป็นมรดกแห่งชีวิตต่อไป

พลังแห่งคนรุ่นใหม่ที่ส่งต่อความหวัง

กิจกรรมครั้งนี้ยังอบอวลไปด้วยพลังบวกจาก พี่พลอยไพลิน ตั้งประภาพร (Pigkaploy) ยูทูบเบอร์และคอนเทนต์ครีเอเตอร์ ผู้สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้คนมากมาย เธอได้มาร่วมแบ่งปันประสบการณ์การทำงานเพื่อสังคมและพูดคุยอย่างใกล้ชิดกับเยาวชน ทำให้ทุกคนตระหนักว่า การอนุรักษ์ป่าไม่ได้หมายถึงเพียงการปลูกต้นไม้ แต่คือ “การสร้างความหวัง” ให้กับชุมชนและอนาคต

พลังเครือข่ายที่หล่อเลี้ยงสายน้ำ

น้ำ คือ หัวใจของชีวิตและคือโจทย์ใหญ่ของทุกชุมชน ไม่ว่าจะเป็นน้ำท่วมในฤดูฝน ความแห้งแล้งในฤดูร้อน หรือคุณภาพน้ำที่เสื่อมลงจากการใช้โดยขาดการดูแล ทุกปัญหาล้วนเชื่อมโยงกันและต้องอาศัยพลังร่วมกันของทุกคน

หนึ่งในตัวอย่างงดงามของพลังร่วมนี้คือ โครงการเครือข่ายเยาวชนพี่นำน้องรักษ์น้ำ ตามพระราชดำริ ที่เกิดจากความร่วมมือของ

• สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) หรือ สสน.
• มูลนิธิอุทกพัฒน์ฯ
• มูลนิธิโคคา-โคลา ประเทศไทย
• เครือข่ายเยาวชน–ชุมชนในพื้นที่ต้นน้ำ

โดยเฉพาะ มูลนิธิโคคา-โคลา ประเทศไทย ที่มุ่งมั่นส่งต่อองค์ความรู้ด้านการบริหารจัดการน้ำอย่างยั่งยืน ให้เยาวชนได้เรียนรู้ผ่านการลงมือจริง คิด วิเคราะห์และเข้าใจน้ำในทุกมิติของชีวิต เพราะน้ำไม่ใช่เพียงทรัพยากร แต่คือสายใยที่เชื่อมชีวิตของเราทุกคนเข้าด้วยกัน

ก้าวเล็ก ๆ ที่ยิ่งใหญ่ของผู้พิทักษ์สายน้ำ

เมื่อพิธีบวชป่าสิ้นสุดลง ผืนป่าทั้งผืนแต่งแต้มด้วยสีเหลืองของผ้าพระที่พาดรอบต้นไม้ใหญ่ แต่สิ่งที่งดงามกว่านั้น คือ “หัวใจสีเขียว” ที่ผลิบานในใจของเยาวชนทุกคน

โครงการของโรงเรียนคีรีราษฎร์พัฒนาไม่เพียงช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศให้สมบูรณ์ขึ้น หากยังปลูกฝังให้เยาวชนเข้าใจว่า การอนุรักษ์น้ำและป่าไม้ คือรากฐานของการพัฒนาชุมชนอย่างแท้จริง

“จากรอยยิ้มเล็ก ๆ ของเยาวชนวันนี้ จะกลายเป็นพลังยิ่งใหญ่ของผู้พิทักษ์สายน้ำในวันหน้า”