ยามเช้าของนครศรีธรรมราช แสงแดดอุ่นอ่อนสาดลงบนถนนราชดำเนินที่เต็มไปด้วยผู้คน เสียงหัวเราะและเสียงเชียร์ดังก้องผสมผสานจนกลายเป็นท่วงทำนองแห่งความสุข สองข้างทางแน่นขนัดไปด้วยชาวบ้าน นักท่องเที่ยว และเยาวชนที่ต่างเฝ้ารอชมการแข่งขันสุดพิเศษ – “ฟอร์มูล่าสามล้อเดือนสิบ” การแข่งขันจักรยานสามล้อพ่วงท้าย พาหนะโบราณที่ครั้งหนึ่งเคยโลดแล่นอยู่แทบทุกมุมเมืองนคร กิจกรรมที่จัดขึ้นในช่วงเทศกาลงานบุญสารทเดือนสิบ ไม่ได้เป็นเพียงการละเล่นหรือการแข่งกีฬา หากแต่เป็นการฟื้นคืนความทรงจำและวิถีชีวิตที่หยั่งรากลึกในเมืองนครมากว่าศตวรรษ

สามล้อ : มรดกบนถนนเมืองนคร

หลายสิบปีก่อน สามล้อถีบคือพาหนะคู่บ้านคู่เมือง ผู้คนใช้เดินทางไปตลาด ไปโรงเรียน หรือบรรทุกสินค้าจากชุมชนหนึ่งสู่อีกชุมชนหนึ่ง สามล้อไม่ใช่เพียงเครื่องมือในการสัญจร แต่คืออาชีพและความหวัง หลายครอบครัวเลี้ยงดูสมาชิกได้จากแรงถีบสองขาของพ่อบ้าน แต่เมื่อรถยนต์และจักรยานยนต์เข้ามาแทนที่ สามล้อถีบค่อย ๆ เลือนหายไป เหลือเพียงบางคันที่ยังคงวิ่งอยู่ราวกับเป็นตัวแทนของอดีต

การแข่งขันสามล้อจึงเปรียบเสมือน “สนามแห่งความทรงจำ” ที่ทำให้ผู้คนได้หวนคิดถึงวิถีชีวิตเมื่อวันวาน และเป็นการประกาศว่า แม้กาลเวลาจะเปลี่ยนไป แต่คุณค่าของสามล้อยังคงอยู่ในหัวใจของชาวนคร

เส้นทางแห่งศรัทธาและพลังใจ

การแข่งขันสามล้อจัดขึ้นท่ามกลางบรรยากาศคึกคัก ผู้เข้าแข่งขันเป็นชายสูงวัยตั้งแต่อายุ 70 ปีไปจนถึงกว่า 80 ปี หลายคนเคยปั่นสามล้อรับจ้างมาก่อน ทุกหยดเหงื่อบนเส้นทางในเมืองนครศรีธรรมราช กว่า 4-6 กิโลเมตรเต็มไปด้วยความทรงจำ ความมุ่งมั่นและศรัทธา บางคนเล่าว่าแม้ร่างกายไม่แข็งแรงเหมือนเมื่อก่อน แต่เพราะเสียงเชียร์จากลูกหลานและชาวบ้านตลอดสองข้างทาง ก็เป็นแรงใจให้ถีบไปจนถึงเส้นชัย

คุณลุงประดิษฐ์ ตีสิงห์ (ผู้เข้าแข่งขันหมายเลข 13) เล่าด้วยรอยยิ้มว่า “ปั่นสามล้อมีมาหลายสิบปีแล้ว รู้สึกภูมิใจที่ได้เห็นประเพณีนี้กลับมาจัดอีกครั้ง ถ้ารุ่นลุงไม่สานต่อ เด็กรุ่นหลังก็จะไม่ได้เห็นแล้ว ถ้าลุงไม่เจ็บไข้ ก็จะปั่นไปเรื่อย ๆ ต้องขอขอบคุณภาครัฐและเอกชนที่ให้ความสำคัญ เพื่อให้เยาวชนได้สืบสานต่อไป”

ถ้อยคำเรียบง่ายแต่เปี่ยมด้วยพลังนี้ ไม่เพียงสะท้อนถึงหัวใจที่ไม่ยอมแพ้ แต่ยังตอกย้ำว่าสามล้อไม่ใช่เพียงพาหนะ หากคือสายใยที่เชื่อมโยงคนเมืองนครเข้ากับความทรงจำของอดีตอย่างแท้จริง

หาดทิพย์ เคียงข้างชุมชนอย่างยั่งยืน

เบื้องหลังความอบอุ่นของงาน มีแรงสนับสนุนจากหลายภาคส่วน หนึ่งในนั้นคือ บริษัท หาดทิพย์ จำกัด (มหาชน) ที่อยู่เคียงข้างงานนี้มาอย่างยาวนานกว่า 30 ปี หาดทิพย์ไม่ได้เพียงสนับสนุนเครื่องดื่มหรือการจัดงาน แต่ยังมอบกำลังใจ เติมรอยยิ้ม และสร้างบรรยากาศแห่งความสดชื่นให้ทั้งนักปั่นและผู้ชม

การมีส่วนร่วมเช่นนี้สะท้อนถึงแนวคิดของหาดทิพย์ที่เติบโตเคียงคู่สังคมใต้ ไม่ได้มุ่งสร้างธุรกิจเพียงอย่างเดียว แต่ยังให้ความสำคัญกับการรักษาวัฒนธรรม วิถีชีวิต และความผูกพันของผู้คนที่นี่

อนาคตที่พุ่งไปข้างหน้า

ทุกครั้งที่เสียงแตรดังขึ้น สามล้อโบราณก็พร้อมจะออกตัวอีกครั้ง พร้อมเสียงเชียร์ที่กึกก้องไปทั่วถนน ภาพเหล่านี้บอกเราว่า หากคุณค่าถูกส่งต่อด้วยหัวใจ และได้รับการสนับสนุนจากชุมชน รัฐ และเอกชน มรดกทางวัฒนธรรมย่อมไม่มีวันสูญหาย

แม้รางวัลที่ผู้เข้าแข่งขันได้รับจะเป็นถ้วย เงินสด หรือของที่ระลึก แต่สิ่งที่ล้ำค่าที่สุดกลับคือรอยยิ้ม ความทรงจำ และแรงใจที่เกิดขึ้นระหว่างนักปั่นกับผู้ชม สิ่งเหล่านี้ต่างหากที่อยู่เหนือกว่าชัยชนะ

การแข่งขันสามล้อจึงไม่ใช่เพียงกีฬาพื้นบ้าน หากแต่เป็น เรื่องเล่าของเมืองนคร เรื่องเล่าที่ตอกย้ำความเพียร ความสามัคคี และการเห็นคุณค่าร่วมกัน

ตราบใดที่สามล้อยังคงหมุน เมืองนครศรีธรรมราชก็จะยังคงมีเรื่องเล่าอันอบอุ่น และมรดกทางวัฒนธรรมที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น…ไม่มีวันเลือนหายไปจากหัวใจของผู้คน